AB ülkelerine yapılan ihracatta düzenlenen belgedir.İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından düzenlenmektedir ve ithalatçıya gümrük indiriminden yararlanma hakkını vermektedir. Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilmektedir.
Türkiye ile Avrupa Birliğinde serbest dolaşımda bulunan eşyanın Katma Protokol'de öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere ihracatçı ülke yetkili kuruluşlarınca düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen bir belgedir. Çıkış gümrüğünde vize ettirildiği tarihten itibaren 90 gün içinde varış gümrüğüne ibraz edilmesi durumunda ithalatçı ülke gümrüklerinde vergi indirim hakkı sağlamaktadır. Dolaşım Belgeleri bastırıldıktan sonra Gümrük Müsteşarlığı'nca yetki verilen Kuruluş tarafından ihtiyaç sahiplerine dağıtılır. Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası ve gümrükten onay görür. 5 nüsha olarak hazırlanır. 1 nüsha Ticaret Odasına gönderilir, 2 nüsha gümrüğe bırakılır, 1 nüsha firmada kalır, 1 nüsha alıcıya gönderilir.Gümrük Müsteşarlığınca "Onaylanmış İhracatçılar" düzenledikleri A.TR'leri Odalara tasdik ettirmek ve Gümrüğe vize ettirmek zorunda değillerdir. Onaylanmış İhracatçılar Gözlemler kutusuna "Simplified Procedure- Basitleştirlmiş Prosedür" ibaresi yazarlar.
A.TR DOLAŞIM BELGELERİ
Genel Bilgi
1 Türkiye ile AT arasında Ortaklık Anlaşması ve bununla ilgili Katma Protokol uyarınca iki taraf arasında kurulan Gümrük Birliğinde, karşılıklı gümrük vergisi tavizlerinden yararlanma "Malların Serbest Dolaşımı" ilkesi bazında gerçekleşmektedir.
A.TR DOLAŞIM BELGESİ HANGİ ÜRÜNLER İÇİN DÜZENLENİR?
- Türkiye veya Toplulukta serbest dolaşımda bulunan eşyanın Katma Protokol'de öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, ATR Dolaşım Belgesi düzenlenmesi gerekmektedir.
- Aşağıda hangi malların AT ve Türkiye'de serbest dolaşım durumunda bulunacağı açıklanmıştır;
1. Türkiye ve Topluluk menşeli olan ürünler,
2. Üçüncü ülke menşeli olup Türkiye ya da Toplulukta ithal işlemleri tamamlanmış, gerekli gümrük vergisi, eş etkili vergi ve resimleri tahsil edilmiş,bu vergi ve resimleri tam veya kısmi bir iadeden yararlanmamış eşyalar serbest dolaşımda sayılırlar.
3. İşlem görmüş ürünlerin AT'na ihracatı esnasında, bu ürünlerin üretiminde kullanılan üçüncü ülke menşeli ürünler için, Ortak Gümrük Tarifesinde öngörülen vergilerin, ilgili çıkış gümrüğüne yatırılması ve ihracatçı ülke tarafından A.TR Dolaşım Belgesi düzenlenmesi durumunda, sözkonusu işlenmiş ürünler, Katma Protokol hükümleri uyarınca, tercihli sistemden yararlanabilmektedir. Katma Protokol'ün 2nci maddesinde de, hangi malların serbest dolaşıma tabi olacağı belirtilmiştir.
4. Türkiye ve Topluluk menşeli ürünlerin, Türkiye ve Topluluk ülkelerine ihracatı esnasında, bu ürünlerin üretiminde kullanılan ve Türkiye ve Toplulukta serbest dolaşımda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesinde öngörülen verginin "Fark Giderici Vergi" adı altında ihracatçı ülke tarafından tahsil edilmesi hükme bağlanmıştır.
- A.TR DOLAŞIM BELGESİ HANGİ ÜLKELERE DÜZENLENİR?
1- Almanya 13- Avusturya
2- Fransa 14- Finlandiya
3- İtalya 15- İsveç
4- Belçika 16- Polonya
5- Lüksemburg 17- Çek Cumhuriyeti
6- Hollanda 18- Macaristan
7- Danimarka 19- Estonya
8- İrlanda 20- Slovenya
9- İngiltere 21- Letonya
10- Yunanistan 22- Slovakya
11- Portekiz 23- Litvanya
12- İspanya 24- Malta
25- GüneyKıbrıs (bu ülke tarafımızdan tanınmamaktadır bu ülkeye ihracat yapılmamaktadır.)
26-) Bulgaristan
27-) Romanya
- Yukarıda belirtilen ülkelerde serbest dolaşımda bulunan ihracata konu sanayi ürünlerinin Katma Protokol'de öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, ATR Dolaşım Belgesi düzenlerler.
- ATR Dolaşım Belgeleri, Türkiye'den Topluluğa veya Topluluktan Türkiye'ye doğrudan nakledilen eşya için düzenlenir.
- Aşağıda belirtilen şekilde Türkiye'den AT Ülkelerine veya AT Ülkelerinden Türkiye'ye sevki yapılan eşya doğrudan nakledilmiş sayılmaktadır.
Doğrudan Nakil Olarak Değerlendirilen Nakil Koşul ve Şekilleri:
a) Türkiye'den Topluluğa ya da Topluluktan Türkiye'ye üçüncü ülkelerden geçmeden
nakledilen eşya,
b) Üçüncü ülkelerden geçmek veya bu ülkelerde aktarma işlemine tabi tutulmakla beraber,
bu ülkelerden geçişi veya aktarma işlemi Türkiye veya Toplulukta düzenlenen tek bir
taşıma belgesi kapsamına giren eşya,
c) Türkiye yada Topluluktan ihraç edilip, Topluluk veya Türkiye dışındaki ülke
topraklarından boru hattı ile sevk edilen eşya,
- İhracatçılar Belgeyi bağlı bulundukları Oda'dan temin ederler.
A.TR DOLAŞIM BELGESİ'NİN DOLDURULMASI
1 Numaralı Sütun:
- Doldurulması zorunlu alandır
- İhracatçı firma'nın açık resmi kayıtlı ünvanı
- İhracatçı firma'nın açık adresi ve ülkesi
yazılır.
2 Numaralı Sütun:
- Doldurulması zorunlu değildir
- Taşıma belgesinin tarihi ve numarası yazılır.
3 Numaralı Sütun:
- Doldurulması gümrük kanunlarımızca ve Odamız usulu açısından zorunlu olmakla birlikte ithalatçı gümrüğünde ihtiyari olarak tanımlanmıştır.
- İthalatçı firma'nın resmi kayıtlı ünvanı
- İthalatçı firma'nın açık adresi ve ülkesi
yazılır.
4 Numaralı Sütun:
- "AET/Türkiye Ortaklığı ASSOCIATION between the EUROPEAN ECONOMIC COMMUNITY and TURKEY" ibaresi matbu ervrakta basılı durumdadır. Matbu olarak basılı olmayan hallerde yazılması zorunlu değildir.
5 Numaları Sütun:
- Doldurulması zorunlu alandır.
- Malın hangi ülkeden ihraç edileceğinin yazıldığı alandır. (Türkiye)
6 Numaralı Sütun:
- Doldurulması zorunlu alandır.
- Malın hangi ülkeye gideceğinin yazıldığı sütundur.
7 Numaralı Sütun:
- Doldurulması gümrük kanunlarımızca ve Odamız usulu açısından zorunlu olmakla birlikte ithalatçı gümrüğünde ihtiyari olarak tanımlanmıştır .
- Taşımaya ilişkin bilgilerin yazıldığı sütundur.
8 Numaralı Sütun: - Odamız tarafından doldurulacak ve mühürlenecek sütundur.
- İlk nüshası boş bırakılmak kaydıyla diğer dört nüshaya mühür vurulur ve odamızdaki imzaya yetkili kişi tarafından parafe edilir.
- Bu sütuna ayrıca İngilizce olmak kaydıyla tasdik tarihini belirten tarih kaşesi de vurulur.
9 Numaralı Sütun: - Doldurulması zorunlu alandır.
- 10 numaralı sütunda tanımlanacak olan mal muhteviyatının sıra numaralarının yazıldığı sütundur.
10 Numaralı Sütun:
- Doldurulması zorunlu alandır.
- Fatura muhteviyatındaki malların tanımının yapıldığı alandır.
- Çok kalemli mallarda fatura muhteviyatındaki mallar matbu A.TR evrakına sığmıyor ise:
1. A4 beyaz kağıda devam sayfaları oluşturularak her bir nüshaya ek yapılır. Bu eklerin her biri ihracatçı firma tarafından kaşelenir ve imzaya yetkili kişi tarafından imzalanır. Ekler sadece imzaya yetkili kişi tarafından imzalanmış ancak kaşelenmemiş ise de imzaya yetkili olduğunu ispatlayan imza sirküleri A.TR belgesinin ekine yerleştirilir.
2. "Fatura muhteviyatı eşyalar" ibaresi ve ekinde ibraz edilen fatura numaraları yazılmak suretiyle 10 numaralı sütun doldurulur.
11 Numaralı Sütun:
- Doldurulması zorunlu alandır.
- İhraç edilecek malların brüt ve net ağırlıklarının yazıldığı alandır.
- Ağırlıklar yazılmak suretiyle gerekli ise diğer cinsten (örn:m3) ölçü birimleri de yazılabilir.
12 Numaralı Sütun:
- Doldurma işlemi Gümrükler tarafından gerçekleştirilecek alandır.
- Bu sütunda yer alan tarihler vize tarihi ve çıkış beyannamesi tarihidir
13 Numaralı Sütun:
- .Doldurulması zorunlu alandır.
- İhracatçının beyanının şekil ve içerik şartlarının hepsine haiz olduğunu gösteren beyan sütunudur.
- Bu sütununda yer alan tarih A.TR evrakını düzenleme tarihidir.
A.TR DOLAŞIM BELGESİ EKİNDE İSTENEN BELGELER:
- İhracatçılar veya gümrük beyannamesini imzalamakla kanuni temsilcileri, DOLAŞIM BELGESİNDE kayıtlı eşyanın, TÜRKİYE MENŞELİ olduğuna veya Türkiye'de serbest dolaşımda bulunduğuna dair tevsik edici tüm bilgi ve belgeleri, Dolaşım Belgesi ile birlikte ODAMIZA vermekle yükümlüdür.
- Tevsik edici belgelere örnek olarak (aşağıda ayrıntılı olarak açıklanacaktır), imalatta kullanılan girdilerin temin ediliş belgeleri, üreticilerin kapasite raporları, ithal girdi kullanıldı ise beyannamesi, alış faturaları sayılabilir.
- Odamız belgelerin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip, belgede kayıtlı eşyanın, KATMA PROTOKOL hükümleri gereğince TÜRKİYE'de serbest dolaşım halinde bulunduğu hususunda tevsik edici tüm bilgi ve belgelerle birlikte ihracata ait diğer belgeleri de inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar.
* Üretici Firmalar İçin
1) Satış Faturası fotokopisi (Aslı görülmek kaydı ile)
2) Odalar Sanayi Müdürlüklerince verilmiş Kapasite Raporu fotokopisi (İlk ibrazından sonra kayıt altına alındığı için her evrak düzenlendiğinde ekine konması gerekmez.)
3) Ekine, Odamızın bağlı bulunduğu 5174 numaralı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanunu ve sayir yönetmelikler gereğince Odamızdan temin edilecek, konulması zorunlu diğer evraklar;
1- Taahhütname :Fatura ve GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) numaraları beyanı
2- Belge talep formu/Dilekçe
* Satış Firmaları için
1) Satış Faturası fotokopisi (Aslı görülmek kaydı ile)
2) Tedarikçi (alış) faturaları fotokopisi: Alış ve satış faturalarındaki mal kalemleri birbirlerini birebir tutmak zorundadır. Alış faturasındaki tüm malların çıkışı zorunludur. Eğer alış faturası ile satış faturası birbirini bire bir tutmuyor ise, satış faturasında, referans olarak alış faturasının seri-sıra numarası ve tarihi belirtilmek kaydıyla yazılmalıdır.
3) Ekine, Odamızın bağlı bulunduğu 5174 numaralı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanunu ve sayir yönetmelikler gereğince, Odamızdan temin edilecek konulması zorunlu diğer evraklar;
1- Taahhütname:Fatura ve GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) numaraları beyanı
2- Belge talep formu
A.TR DOLAŞIM BELGESİ'NİN İŞLEYİŞİ
- A.TR Dolaşım Belgesi beş nüsha olarak doldurur.
- A.TR Dolaşım Belgesi'nin beyaz renkli nüshalardan biri odamız bünyesinde kalır..
- Gümrük idaresi tarafından vize işlemi gerçekleştirildikten sonra, belgenin yeşil renkte olan ilk nüshası ihracatçıya verilmektedir.
- Beyaz renkli olan nüshalardan biri gümrük idaresinde kalmakta olup, diğer 2 nüsha da fiili ihracatı takip eden ilk işgünü içinde gümrük idaresince ilgili odaya gönderilmektedir.
İBRAZ SÜRESİ: A.TR DOLAŞIM BELGESİ
- İhracatçı ülke gümrük idaresince vize edildiği tarihten itibaren dört ay içerisinde ithalatçı ülke gümrük idaresine ibraz edilmesi gerekir.
İKİNCİ NÜSHA A.TR DOLAŞIM BELGESİ
1. A.TR Dolaşım belgesinin çalınması,kayıp veya zayi edilmesi halinde
- Odamıza hitaben, ihracatçının antetli kağıdına, durumu sebep-sonuç ilişkisiyle anlatan bir dilekçe ile baş vurulması gerekir.
- İkinci nüsha olarak düzenlenen dolaşım belgesinin gözlemler bölümünde İKİNCİ NÜSHADIR anlamına gelen ibarelerden birinin yazılması gerekir.
- İkinci nüsha Dolaşım Belgesinin 12 nolu sütununda yer alan gümrük vizesi bölümüne ilk dolaşım belgesinin vize tarihi ve seri numarası yazılır, yeni tarih ve numara verilmez. Bu nedenle ilk dolaşım belgesinin düzenlendiği tarihten itibaren hüküm ifade eder.
SONRADAN VERİLEN A.TR DOLAŞIM BELGESİ:
- Eşyanın ihracı sırasında unutulma, yanlışlık, ihmal veya özel şartlar nedeniyle A.TR Dolaşım belgesi düzenlenmediği hallerde, eşyanın ihracından sonra A.TR Dolaşım belgesi düzenlenebilir.Bunun için;
1. Odamıza hitaben, ihracatçının antetli kağıdına, durumu sebep-sonuç ilişkisiyle anlatan bir dilekçe ile baş vurulması,
2. A.TR düzenlemek için gerekli yukarıda daha önce bahsi geçen tüm evrakların tevsiki zorunludur.
BASİTLEŞTİRİLMİŞ USULDE A.TR DÜZENLENMESİ
- Gümrük Yönetmeliği 31.05.2001 tarih ve 24771 (Mükerrer) resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Buna göre firmaların basitleştirilmiş usulden yararlanacak firmalara "Gümrükçe Onaylanmış Kişi Unvanı " verilmektedir
ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜSÜ NEDİR?
- 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmi Gazete'de yayımlana Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğe istinaden 23/1/2004 tarihli ve 25355 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 31 Seri No'lu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) ile Onaylanmış Kişi Statü Belgesi için yapılacak müracaatta aranacak belgeler, belgenin kullanımı, süresi, yenilenmesi, geçici olarak geri alınması ile iptaline ilişkin usul ve esaslar; basitleştirilmiş usuller, basitleştirilmiş kontrol yöntemi, basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme, onaylama ve vize işlemleri ile kısmi teminat işlemlerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
- Söz konusu Yönetmelik değişikliği ile güvenirlik kriterleri genel şartlar olarak belirlenmiş ve öngörülen dış ticaret performanslarına (gerçekleştirilen ihracat ve ithalat tutarları) bağlı olarak "Onaylanmış Kişi Statüsü" verilecek kişiler üç kategoriye ayrılmıştır.
Buna göre;
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi verilecek kişiler, dış ticaret hacmi, istihdam düzeyi ve sermaye düzeylerine göre A sınıfı, B sınıfı ve C sınıfı olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
- Dış Ticaret Müsteşarlığı'na basitleştirilmiş usullerden yararlanmak üzere genel koşullar ile özel koşulları taşıyanların yazılı olarak başvurular üzerine, Onaylanmış Kişi Statü Belgesi verilecektir.
- Onaylanmış Kişi Statüsü kazananlar, adlarına düzenlenen belgenin sınıfına göre, eşyanın ilgili rejime geçişinin kayıt yoluyla yapılması, eksik bilgi ve/veya belgeyle beyan, basitleştirilmiş kontrol, A.TR düzenleme, onaylama ve vize işlemleri, götürü teminat uygulaması, kısmi teminat uygulaması, tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşya sınırlaması olmaksızın yararlanma gibi hak ve uygulamalardan yararlanabileceklerdir.
Yararlanılacak Uygulamalar
1- A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerin yararlanabileceği uygulamalar:
a) Kayıt yoluyla rejim beyanı,
b) Basitleştirilmiş kontrol yöntemi,
c) Eksik belge ve bilgiyle beyan
d) Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Kararın genel hükümlerine bir istisna olarak; TOBB'ne tasdik ve gümrük idarelerine vize işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan ATR Dolaşım belgesi düzenleme,
e) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma,
f) Götürü teminat sistemi,
g) Kısmi teminat sistemi.
2- B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerin yararlanabileceği uygulamalar:
a) Basitleştirilmiş kontrol yöntemi,
b) Eksik belge ve bilgiyle beyan
c) Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Kararın genel hükümlerine bir istisna olarak; TOBB'ne tasdik ve gümrük idarelerine vize işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan ATR Dolaşım belgesi düzenleme,
d) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma,
e) Götürü teminat sistemi,
f) Kısmi teminat sistemi.
3- C Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi Sahibi kişilerin yararlanabileceği uygulamalar:
a) Eksik belge ve bilgiyle beyan
b) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma,
c) Kısmi teminat sistemi.
a) Eksik bilgi ve/veya belgeyle beyan: Bu uygulamada, gümrük mevzuatı gereğince normal koşullarda beyannameye eklemesi gereken belirli belgeler olmaksızın beyanda bulunabilme hakkı tanınmaktadır. Bu belgeler gümrük mevzuatı uyarınca beyanname ekinde ibrazı zorunlu olan orijinal fatura, ATR ve EUR Belgeleri, menşe şahadetnamesi, işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu, navlun ve sigorta poliçeleridir. Bu belgelerden bir veya birkaçı eksik olan firmalar, daha sonradan tamamlayıcı beyanda bulunarak tamamlamak şartıyla, beyanda bulunabilmektedir.
b) Basitleştirilmiş kontrol yöntemi: Bu uygulama; muayene kriterlerine göre belge kontrolü ve fiziki muayene yapılmadan teslim edilen eşyanın teslimden sonra gümrük beyannamesi ile ticari belge ve verileri incelenerek gerektiğinde eşyanın fiziki muayenesinin imalathane, fabrika, özel depo, işyeri ve benzeri yerlerde yapılmasını kapsamaktadır.
c) A.TR düzenleme, onaylama ve vize etme ; A ve B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesine sahip olan kişiler; 03.09.2002 tarihli 24865 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2002/4616 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Kararın genel hükümlerine bir istisna olarak TOBB'ne tasdik ve gümrük idarelerine vize işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan ATR dolaşım belgesi düzenleyebilmektedirler.
d)Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden eşyanın özelliğine bakılmaksızın yararlanma: Onaylanmış Kişi Statü Belgesine sahip olan kişilerin talepleri halinde, eşyanın 16 Seri No'lu Gümrük genel Tebliği (Gümrük İşleri)'nin 3 üncü maddesinde belirtilen özeliklere sahip olup olmadığına bakılmaksızın tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul uygulamasından yararlanmaları mümkündür.
e) Götürü Teminat Sistemi: Bu uygulama, 4458 sayılı Gümrük Kanunun 204 üncü ve Gümrük Yönetmeliğinin 651 inci maddesi gereğince BİLGE sistemi çerçevesinde gümrük işlemleri yürütülen gümrük idarelerinde teminat alınması gereken birden fazla işlem için tek bir teminat alınmasını öngörmektedir. Bu uygulamaya ilişkin usul ve esaslar; 11.07.2002 tarihli ve 24812 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 14 Seri No'lu Tebliğ ile belirlenmiştir. Buna göre, götürü teminat sisteminden yalnızca A ve B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsüne sahip olanlar yararlanabilmektedir.
f) Kısmi teminat sistemi: Gümrük antrepo rejimi kapsamında basitleştirilmiş usullerden yararlanmak üzere Onaylanmış Kişi Statü Belgesi alan antrepo işletme izni sahiplerinden, götürü teminat sisteminden yararlanmak istemedikleri takdirde, 05.02.2000 tarihli 23955 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2000/69 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Kararın 37/b nci maddesine istinaden, gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşya için ithalat vergilerinin %10'u tutarında teminat alınacaktır.
Yukarıda belirtilen Kararın 37/e nci maddesine göre; dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ve geçici ithalat rejimi kapsamında basitleştirilmiş usullerden yararlanmak üzere Onaylanmış Kişi Statü Belgesine sahip yükümlülerden, götürü teminat sisteminden yararlanmak istemedikleri takdirde, doğrudan Gümrük İdaresinin iznine bağlı eşya için ithalat vergilerinin %10'u tutarında teminat alınacaktır.
Halihazırda çalışmaları sürdürülmekte olan "kayıt yoluyla rejim beyanında" bulunma yetkisinin de uygulamaya geçmesi ile beyan sahibine ilgili rejim konusu eşyayı gümrüklü sahaya gelmeden doğrudan gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yerde veya kendi tesislerinde basitleştirilmiş usul çerçevesinde kayıt yoluyla ilgili rejime sokma imkanı tanınacaktır. Bu sayede, ticaret erbabının rekabet gücü ve ekonomik performansı önemli ölçüde artacaktır.
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi İçin Aranacak Genel Koşullar
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi için başvuruda bulunan kişilerin:
a) Yönetim kurulu üyeleri ve sermayesinin %10'undan fazlasına sahip olanlar ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz şirket mensupları hakkında; basit ya da nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, emniyeti suiistimal, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı işas, yalan yere şahadet, suç tasnii, iftira gibi yüz kızartıcı suçlar ile vergi kaçakçılığı suçundan ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, mülga 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun ile 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Kanuna muhalefetten mahkumiyet kararı olmaması,
b) Bir önceki ve başvuru yılı içinde, takvim yılı itibariyle işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin beyanname toplam sayısının %1'ini aşan ve aynı zamanda 5 (beş)'den fazla sayıda vergi kaybına neden olan Gümrük Mevzuatı ihlali nedeniyle haklarında Gümrük Kanununun 234 ve 236 ncı maddeleri uyarınca ceza uygulanmaması,
c) Bir önceki ve başvuru yılı içinde, Gümrük Mevzuatının ihlali nedeniyle haklarında Gümrük Kanununun 235 ve 238 inci maddeleri uyarınca 1 (bir) defadan fazla sayıda ceza uygulanmaması,
d) Bir önceki ve başvuru yılı içinde, takvim yılı itibariyle işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin beyanname toplam sayısının %2' sini aşan ve aynı zamanda 10 (on)'dan fazla sayıda Gümrük Mevzuatının ihlali nedeniyle haklarında Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin birinci fıkrası hariç 239 ila 241 inci maddeleri uyarınca usulsüzlük cezası uygulanmaması,
e) Başvuru tarihinde asgari ödenmiş sermaye tutarları;
(1) A Sınıfı Onaylanmış Kişi için 1 Trilyon Türk Lirası ,
(2) B Sınıfı Onaylanmış Kişi için 500 Milyar Türk Lirası,
(3) C Sınıfı Onaylanmış Kişi için 100 Milyar Türk Lirası,
olması,
f) İmalatçı olmayan Dış Ticaret Sermaye şirketleri hariç, başvuru tarihinden geriye dönük bir ay içinde en az;
(1) A Sınıfı Onaylanmış Kişi için 250 işçi,
(2) B Sınıfı Onaylanmış Kişi için 100 işçi,
(3) C Sınıfı Onaylanmış Kişi için 30 işçi,
istihdam ediliyor olması ve ilgili mevzuat uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmaması,
g) Gümrük Mevzuatı uyarınca kesinleşmiş gümrük vergileri ve ceza borcu bulunmaması,
h) Vergi Mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmaması,
ı) İhracatçılar için, bağlı olduğu İhracatçı Birliği kayıtlarına göre, Türkiye İhracatçılar Meclisi'nce ilgili mevzuatı çerçevesinde performans ve güvenilirliğinin onaylanmış olması,
i) Başkası adına ve namına hareket edilmemesi.
j) Dış Ticaret Sermaye şirketleri hariç imalatçı olması,
k) A Sınıfı Onaylanmış Kişi için mali yapısının sağlamlığının Sermaye Piyasası Kurulunun belirlediği denetim ilke ve kuralları ile genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre anılan Kurulca belirlenen şartları taşıyan ve bağımsız denetim yetkisi verilen denetçi tarafından son 2 (iki) yılı esas alınmak üzere mali tabloları incelenerek rapora bağlanmış olması.
Yönetim kurulu üyeleri ile sermayesinin %10'undan fazlasına sahip olanlardan sürekli olarak yurtdışında ikamet eden yabancı uyruklu gerçek kişilerin (a) bendinde belirtilen suçlardan dolayı hüküm giymediklerine ilişkin olarak ilgili kişi ya da firma Yönetim Kurul Başkanı tarafından imzalı Tebliğin VI no.lu ekinde yer alan örneğe uygun taahhütname aranır.
Kamu kuruluşlarının (Resmi daireler ve sermayesinin tamamı devlete ait olan iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşları ve yine sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait ve bunlara bağlı müesseseler) basitleştirilmiş usullerden yararlanmak üzere Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almak için yapacakları başvuruda bu maddede belirtilen genel koşullar aranmaz.
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi Almak İçin Aranacak Özel Koşullar
Onaylanmış Kişi Statü belgesi almak için başvuruda bulunan kişilerin 3 üncü maddede belirtilen genel koşulların yanısıra;
a) A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü kazanmak için aşağıdaki özel koşullardan en az birinin sağlanması gerekir:
(1) Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı içinde asgari 25 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde eşyanın fiili ihracatının yapılmış olması,
(2) Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı içinde gerçekleştirilen ithalat ve ihracat toplamının asgari 100 milyon ABD Doları kıymetinde olması,
(3) Dış Ticaret Sermaye şirketi olması.
Dış Ticaret Sermaye şirketi aracılığıyla yapılan ve bağlı olduğu İhracatçı Birliği kayıtlarına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi'nce onaylı belgede kayıtlı ihracat tutarı da imalatçı kişinin A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusunda dikkate alınır.
İdaresi, murakabesi veya sermayesi bakımlarından aralarında vasıtalı veya vasıtasız şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait dış ticaret veya pazarlama şirketi aracılığıyla ihracat yapılması durumunda; söz konusu dış ticaret veya pazarlama şirketi aracılığıyla yapılan ihracat, imalatçı kişinin ihracatı olarak kabul edilir ve imalatçı kişinin A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusunda dikkate alınır.
b) B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü kazanmak için aşağıdaki özel koşullardan en az birinin sağlanması gerekir:
(1) Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı içinde asgari 5 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde eşyanın fiili ihracatının yapılmış olması,
(2) Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı içinde gerçekleştirilen ithalat ve ihracat toplamının asgari 20 milyon ABD Doları kıymetinde olması.
Dış Ticaret Sermaye şirketi aracılığıyla yapılan ve bağlı olduğu İhracatçı Birliği kayıtlarına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi'nce onaylı belgede kayıtlı ihracat tutarı da imalatçı kişinin B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusunda dikkate alınır.
c) C Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü kazanmak için aşağıdaki özel koşullardan en az birinin sağlanması gerekir:
(1) Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı içinde asgari 2 milyon FOB/ABD Doları kıymetinde eşyanın fiili ihracatının yapılmış olması,
(2) Bir önceki takvim yılı veya başvuru yılı içinde gerçekleştirilen ithalat ve ihracat toplamının asgari 8 milyon ABD Doları kıymetinde olması.
Dış Ticaret Sermaye şirketi aracılığıyla yapılan ve bağlı olduğu İhracatçı Birliği kayıtlarına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi'nce onaylı belgede kayıtlı ihracat tutarı da imalatçı kişinin C Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusunda dikkate alınır.
Kamu kuruluşları için bu maddede belirtilen koşullar aranmaz.
Başvuru Şekli ve Aranacak Belgeler
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almak için Tebliğin I no.lu ekinde yer alan müracaat formu ile Gümrük Müsteşarlığı'na (Gümrükler Genel Müdürlüğü) müracaat edilir.
Söz konusu müracaat formuna,
a) Başvuran kişinin kuruluş ve faaliyet alanı ile sermayesinin son durumunu ve yönetim kurulu üyelerini gösterir ticaret sicil gazetesinin aslı veya noterce, ticaret sicil memurluğunca ya da bağlı bulunulan odaca onaylı örneği,
b) Noterce onaylı imza sirküleri,
c) Bu Tebliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kişiler için, aynı bentte sayılan fillerden mahkum olmadıklarına dair başvuru tarihinden önceki 2 (iki) ay içinde alınan adli sicil belgeleri asılları,
d) Ödenmiş sermaye tutarını gösteren yeminli mali müşavirce onaylı belge,
e) Sigortalı çalışan sayısını gösteren ve kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair iş yerinin bağlı bulunduğu Sigorta İl Müdürlüğü'nden başvuru tarihinden önceki 1 (bir) ay içinde alınan belge aslı,
f) Vergi Mevzuatı gereğince kesinleşmiş vergi borcu bulunmadığına dair bağlı bulunduğu vergi dairesinden başvuru tarihinden önceki 2 (iki) ay içinde alınan resmi mühürle tasdikli belge aslı,
g) Bağlı olduğu İhracatçı Birliği kayıtlarına göre, ilgili mevzuatı çerçevesinde performans ve güvenilirliğinin onaylandığını gösterir Türkiye İhracatçılar Meclisi'nden alınacak belge aslı,
h) İmalatçı olduğuna dair kayıtlı olduğu Sanayi ve/veya Ticaret Odasından alınan onaylı belge (kapasite raporu),
ı) A Sınıfı Onaylanmış Kişi için mali yapısının sağlamlığının Sermaye Piyasası Kurulunun belirlediği denetim ilke ve kuralları ile genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre anılan Kurulca belirlenen şartları taşıyan ve bağımsız denetim yetkisi verilen denetçi tarafından son 2 (iki) yılı esas alınmak üzere mali tabloları incelenerek düzenlenen rapor aslı veya onaylı örneği,
i) Basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme, onaylama ve vize işlemleri için onaylanmış ihracatçı yetkisini içerir Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusu için, Tebliğin V no.lu ekinde yer alan "Onaylanmış İhracatçı Yetkisi İçin Soru Formu"nun eklenmesi,
Gerekmektedir.